O nas

NSZZ "Solidarność" zrodziła się z buntu przeciwko dominacji politycznej struktur komunistycznych w powojennej historii Polski z ogólnonarodowego zrywu robotniczego, który został zapoczątkowany strajkiem w Stoczni Gdańskiej 14 sierpnia 1980 roku. Zryw ten miał przełomowe znaczenie w historii Polski oraz w skali europejskiej, jak po latach ocenia współczesna historia. Uwieńczeniem tego zrywu było podpisanie 31 sierpnia 1980 roku Porozumienia pomiędzy Międzyzakładowym Komitetem Strajkowym pod kierownictwem Lecha Wałęsy, a władzą PRL-u akceptującą realizację 21 postulatów.

Przetaczająca się przez kraj fala strajków i wydarzenia sierpniowe na Wybrzeżu wpłynęły diametralnie na postawę i poglądy załogi największego zakładu przemysłowego w Gorlicach - Fabryki Maszyn Wiertniczych i Górniczych "Glinik". Kolebką powstania NSZZ "Solidarność" w "Gliniku" był ówczesny Dział Głównego Mechanika. Tu zrodziła się inicjatywa utworzenia niezależnego związku zawodowego. Listę 21 postulatów z Gdańska pod koniec sierpnia 1980 roku przywiózł do "Glinika" nieżyjący już robotnik z Głównego Mechanika Michał Ćwiklik. Listę tą przekazał najbardziej zaufanym kolegom. Powstała początkowo mała grupa wtajemniczonych robotników Głównego Mechanika, która przekazywała wiadomości o wydarzeniach na Wybrzeżu i w kraju kolegom z innych wydziałów Fabryki. Wszyscy wtajemniczeni byli świadomi potrzeby powstania Niezależnego Związku Zawodowego w "Gliniku", dlatego grupa ta szybko przekształciła się w Grupę Inicjatywną, a następnie w Komitet Założycielski.

Większość załogi "Glinika" opowiedziała się za utworzeniem w Fabryce Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego, przystępując masowo do przynależności nowopowstałego Związku. Z siedmiotysięcznej załogi "Glinika" do "Solidarności" przystąpiło ponad cztery tysiące robotników. Komitet Założycielski poszukiwał kontaktów z doświadczonymi już w tworzeniu struktur, związkowcami z Krosna, z ZNTK w Nowym Sączu i w Krakowie. Nieocenioną pomoc dla Komitetu Założycielskiego "Solidarności" w "Gliniku" okazali: Józef Okarmus i Stanisław Zawada z Krakowa. W szybkim tempie powstawały wydziałowe struktury w Fabryce Maszyn Wiertniczych i Górniczych "Glinik".

W lutym 1981 roku odbyło się pierwsze Walne Zgromadzenie Delegatów.
Komitet Założycielski przekształcił się w Komisję Zakładową NSZZ "Solidarność" FMW i G "Glinik". W demokratycznych wyborach do Prezydium Komisji Zakładowej "Solidarności" "Glinika" wybrano:

- Przewodniczącego - mgr inż. Bronisława Wielgosza
- I Zastępcę - Marka Machowskiego
- II Zastępcę - Tadeusza Gajdę
- Sekretarza - Romana Stawiarskiego
- Członka - Janusza Kopacza
- Członka - Henryka Jędrusiaka

W skład Komisji Zakładowej weszło 21 członków wybranych przez Walne Zgromadzenie.

Prezydium i cała Komisja Zakładowa NSZZ "Solidarność" stanęła przed trudnym wyzwaniem odbudowy na nowo struktur demokratycznych, dobrych stosunków międzyludzkich, obrony podstawowych praw , sprawiedliwości społecznej.

Rola "Solidarności" była służebna wobec społeczeństwa a jednocześnie bardzo trudna ze względu ograniczenia możliwości osiągnięcia porozumienia w kluczowych sprawach członków związku z dyrekcją zakładu oraz działającymi organizacjami o orientacji typowo lewicowej. Na wszystkich szczeblach struktur związek był wciągany w konflikty z władzą w skali ogólnokrajowej i regionalnej. Były nieustanne zakusy rozbicia związku od wewnątrz.

Na początku sierpnia 1981 roku powstała w Gorlicach Delegatura NSZZ "Solidarność" koordynująca działalność wszystkich komisji zakładowych z terenu Gorlic. Najtrudniejszymi okresami działalności w "Gliniku" jak i gorlickiej delegaturze były koordynacje akcji strajkowych i okres poprzedzający stan wojenny.

W dniu 3 grudnia 1981 roku, w przededniu uroczystości barbórkowych w Fabryce, podczas uroczystej mszy świętej został poświęcony przez biskupa Józefa Gucwę sztandar Komisji Zakładowej NSZZ "Solidarność" FMW i G "Glinik".
Była to ostatnia doniosła uroczystość glinickiej "Solidarności", ponieważ dalsza działalność została brutalnie przerwana wprowadzeniem stanu wojennego w dniu 13 grudnia 1981 roku.

W nocy z 12 na 13 grudnia 1981 roku w Gorlicach nastąpiły masowe internowania członków "Solidarności". Internowano 6 członków Komisji Zakładowej NSZZ "Solidarność" FMW i G "Glinik", 6 członków z innych Komisji Zakładowych, oraz członków gorlickiej Delegatury. W siedzibie Komisji Zakładowej NSZZ "Solidarność" "Glinika" wraz z Przewodniczącym mgr inż. Bronisławem Wielgoszem zebrała się w nocy z dnia 12 na 13 grudnia spora liczba członków związku wspierających Przewodniczącego Komisji i ochraniających siedzibę związku. Tej nocy został wyniesiony poza teren Fabryki i ukryty sztandar glinickiej "Solidarności". Począwszy od pierwszej zmiany 14 grudnia 1981 roku do popołudniowych godzin 16 grudnia, załoga "Glinika" podjęła strajk w proteście za brutalne wprowadzenie stanu wojennego i ograniczenie swobód obywatelskich.
15 grudnia 1981 roku lokal będący siedzibą KZ NSZZ "Solidarność" "Glinika" został wraz ze sprzętem i dokumentacją przejęty przez SB.
W dniu 18 grudnia 1981 roku aresztowano Przewodniczącego mgr inż. Bronisława Wielgosza na mocy aktu oskarżenia o przestępstwie przeciwko Dekretowi o stanie wojennym.
Wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w Nowym Sączu z dnia 13 stycznia 1982 roku został skazany na 3 lata pozbawienia wolności i 2 lata pozbawienia praw publicznych. Prokurator Generalny Sądu Najwyższego zażądał podwyższenia kary w wyniku czego Sąd Najwyższy wyrokiem z 1 marca 1982 roku podwyższył karę pozbawienia wolności do 4 lat .
Mgr inż. Bronisław Wielgosz na czas odbywania został osadzony w Zakładzie Karnym w Hrubieszowie. Ze względu na stan zdrowia wyrokiem Sądu Rejonowego w Zamościu uzyskał zgodę na przerwę w odbywaniu kary. W czasie tej przerwy, pomimo ciągłego leczenia nigdy nie odzyskał utraconego zdrowia. Doczekał jednak upragnionego czasu odzyskania niepodległości i relegalizacji NSZZ "Solidarność". Po ciężkiej chorobie, 16 czerwca 1989 roku, zmarł. Pogrzeb mgr inż. Wielgosza był wielką manifestacją społeczeństwa Gorlic i okolic.

Po delegalizacji w stanie wojennym NSZZ "Solidarność" jej członkowie zeszli do konspiracyjnej działalności podziemnej, której ogniwa powstawały na terenie całego kraju. W Gorlicach także powstała konspiracyjna działalność podziemna grupy gorlickiej ściśle współpracującej z grupą krakowską i nowotarską.

Po II turze internowania kontakty grupy gorlickiej z grupą krakowską zostały zintensyfikowane, co zaowocowało nabyciem przez grupę gorlicką sprzętu poligraficznego i stworzeniem zespołu redakcyjnego, redagującego konspiracyjną prasę i ulotki oraz kolportującego wydawnictwa konspiracyjne. Na przełomie lutego i marca 1984 roku Służby Bezpieczeństwa podjęły akcję operacyjną w celu zlokalizowania i likwidacji konspiracyjnej grupy gorlickiej.

Od 8 marca 1984 roku aresztowano 10 osób z konspiracyjnej grupy gorlickiej, byli to: Roman Stawiarski, Roman Kosiba, Stanisław Dudek, Marek Bugno, Tadeusz Krok, Wojciech Mucha, Dorota Mucha, oraz nie żyjący już Stanisław Elmer, Stanisław Jarek i Walerian Woźniak. Aresztowani przebywali w areszcie śledczym do 27 lipca 1984 roku bez udowodnienia winy, po czym zostali zwolnieni, ale pozbawieni prawa do pracy i normalnej ludzkiej egzystencji.

W czerwcu 1984r. z rąk oprawców Służb Bezpieczeństwa zginął krajowy duszpasterz ludzi pracy ks. Jerzy Popiełuszko.

Pod egidą "Solidarności" powstało w Gorlicach Duszpasterstwo Ludzi Pracy. 13 każdego miesiąca były odprawiane msze za Ojczyznę, na których bardzo licznie gromadzili się mieszkańcy Gorlic. Jednym z inicjatorów tych nabożeństw był śp. ks. Bronisław Ryba. Na prośbę zaangażowanych członków zdelegalizowanej "Solidarności" ks. Biskup Ordynariusz Jerzy Ablewicz powierzył misję opieki nad Duszpasterstwem Ludzi Pracy w Gorlicach ks. Andrzejowi Ramsowi, który tę misję prowadził z całym oddaniem służbie Bożej i ludziom. Miejscowa społeczność ufundowała sztandar Duszpasterstwa Ludzi Pracy Ziemi Gorlickiej, który został uroczyście poświęcony 30 kwietnia 1989 roku.

W 1989 roku na przełomie lutego i marca po Porozumieniu przy Okrągłym Stole Polska została uwolniona od dominacji sowieckiej odzyskując niepodległość i wchodząc w nową fazę ustroju demokracji. Od 29 grudnia 1989r. została przywrócona Polsce nazwa Rzeczpospolita Polska, a państwowemu godłu przywrócono koronę.

W FMWiG "Glinik" NSZZ "Solidarność" przystąpiła do odbudowy na nowo struktur związkowych. Na przestrzeni lat 1989-2014 działalnością Związku kieruje czterech przewodniczących Komisji Międzyzakładowej, są to: Marek Machowski, Aleksander Gogola, Wacław Matyja, a od 01 czerwca 1996r. do chwili obecnej Marek Bugno. Należy zaznaczyć, że przy NSZZ "Solidarność" "Glinik" prężnie działa Komisja "Solidarności" Emerytów i Rencistów.

Najtrudniejszy okres działalności NSZZ "Solidarność" w "Gliniku" przypada na lata, w których FM "Glinik" S.A. znalazła się w kryzysie ekonomicznym, a znaczną część załogi pozbawiono miejsc pracy i środków finansowych do utrzymania.
W lutym 2001r. Prezydium Związku, następnie KM i WZD podjęło ryzykowną decyzję o finansowym zaangażowaniu się w prywatyzację Fabryki.
W grudniu 2001r. utworzona Spółka Inwest - "Glinik" wykupiła od II NFI 56% akcji Fabryki, a w 2004r. 25% akcji Skarbu Państwa i tym sposobem weszła w posiadanie pakietu większościowego Fabryki. W Spółce tej NSZZ "Solidarność" posiada 1000 udziałów i jest jednym z wiodących udziałowców.

W maju 2001r. w "Gliniku" doszło do rozbicia "Solidarności" na dwie komisje, co znacznie osłabiło siłę Związku w Zakładzie.

W lipcu 2011roku po fatalnym zarządzaniu Fabryką Maszyn "Glinik" S.A. i jej Spółkami, WZU Spółki właścicielskiej Inwest "Glinik" podjęło uchwałę o sprzedaży pakietu swoich udziałów Spółce TDJ S.A. Przyszedł kolejny trudny okres dla "Glinika", a także dla "Solidarności". Dotychczasowe Spółki FM "Glinik" zmieniły właścicieli, nastąpiły redukcje zatrudnienia, skurczył się rynek zamówień.

Obecnie NSZZ "Solidarność" w Gliniku liczy 320 członków w tym w Komisji Emerytów i Rencistów jest 111 osób.

Po tylu latach niepodległości i budowy systemu demokracji należałoby wyciągnąć stosowne wnioski "czy korzystając z demokracji pamiętamy o korzeniach, z których wyrośliśmy.

Co roku w sierpniu świętujemy kolejną rocznicę powstania "Solidarności", podczas której dzielimy się jej zwycięstwem i tym, że "Solidarność" mimo zawirowań historii przetrwała, oparta na fundamentach dążeń niepodległościowych, walki o prawa i godność człowieka, którą trzeba mierzyć miarą serca, sumienia i ducha.